Covadonga - Vega de Orandi - Las Mestas - El Pedrayo - Collado Cebeo - Vega el Agua - Soperi - Peñalba - Covadonga (GR-105, GR-202, PR PNPE 6)

Mijn naam is Martien Hellinga en sinds eind jaren tachtig woon en leef ik in Asturië waar de bergen en ongerepte natuur me erg aantrokken. Ook de Spaanse taal was belangrijk want ik had immers plannen om ooit naar Zuid-Amerika te gaan. Door jarenlang verblijf bij de Picos de Europa en regelmatig bergwandelen leerde ik stap voor stap de bergen kennen. Ik had een hekel aan massatoerisme en één van de plekken die ik vermeed was Covadonga en ook de daarbij behorende meertjes. Soms vroeg op de ochtend, laat op de avond of zelfs 's nachts kwam je er wel eens, maar er waren genoeg andere mooie plekken om van te genieten.

In 1986 werd er een leuk boekje uitgegeven met vijftig excursies door de Asturische bergen. Nummer tweeëndertig was een doorsteek vanaf een hoger gelegen punt op de weg van Covadonga naar Los Lagos, de meertjes, en dan terug door het bos en kleine weilandjes naar de grot en basiliek van Covadonga. Drie uur zei het boekje en bijna alles naar beneden. Er kwamen wat vrienden uit Valencia en ik mocht mee om te helpen als ervaren bergwandelaar en avonturier om deze route te gaan lopen. We deden er uiteindelijk ongeveer zes uur over want door de mist en regen misten we het pad naar beneden door het beukenbos. Ves el camino Martien? Zie je het pad Martien? Es por allí? Is het daarlangs? Poneros de culo y hacia abajo! Op je billen gaan zitten en naar beneden! Veel geleerd en gezien sindsdien.

De route is nu, inclusief bij mist en regen glibberige afdaling, korte wandeling nummer zes door het Parque Nacional Picos de Europa (PNPE) geworden. Pequeño Recorrido is afgekort PR, dus zoek je naar PR PNPE 6 dan zul je de route vinden. Ik zou het nog steeds afraden om deze dagwandeling te doen zonder eerst een spoedcursus bergwandelen in Asturië te volgen op bijvoorbeeld Fontebona. Je kan het beste bij Covadonga beginnen en omhoog lopen hoewel je dan moet rekenen op minimaal 400 meter stijgen. Bergschoenen, kaart 1:25.000, goede conditie zijn een must. GPS eigenlijk ook en hoe gebruik je ook al weer een kompas?

Op 10 oktober 2019 trok ik er op uit om eindelijk weer eens te gaan kijken waar het toen mis ging. ¡Quédate a la izquierda en el bosque! Meer links aanhouden in het bos schreef ik toen in het boekje. De klim is ook deel van de langeafstandswandeling GR-202, de Ruta de la Reconquista of in het Nederlands de Herveroveringsroute. Meer uitleg over de Reconquista en Covadonga staat onderaan dit artikel.

foto 1: Martien bij de Covadongabasiliek

Ik start beneden bij de basiliek, waar altijd veel toeristen zijn en je voor 9 euro een bus kan pakken naar de Lagos of een meerpersoonstaxi voor 10 euro per persoon, zodra je acht personen bij elkaar hebt gesprokkeld. Niet heel geschikt voor honden, hoewel zij meemogen in een van de hondenhokkenin de bagageruimte van de bus. De basiliek blijft toch een bijzonder bouwwerk ...

foto 2: GR-202 PNPE PR6

Er is zelfs een bord met informatie bij het beginpunt. Na honderd meter klimmen door het beukenbos ben je al vergeten dat je bent begonnen aan de herverovering. Tjonge jonge, wat een klim. Mooi hoor, dat bos en je komt geen kip tegen, maar wel een beetje glibberig die stenen en af en toe goed opletten waar het pad loopt. Vooral steil. Na een uur hijgen en puffen kom ik uit het bos en zie het iets lichter worden. Vega de Orandi... Vega betekent een weiland met een riviertje. Hier loopt dat riviertje in het midden. Af en toe hoor of zie ik gelukkig een koe want die houden de koeiepaadjes bij. Anders zou je er helemaal niet meer kunnen rondwandelen, wat over een jaar of tien wel eens een feit kan zijn. Verder zal niemand deze routes onderhouden.

Komt een man met een hond uit het bos achter me aangelopen. Toño en Tim. Hij wil naar de Lagos, maar de weg is afgesloten en met de hond in bus of taxi wil hij niet. Antonio, Toño in het Asturisch, was ooit gids en kent de paden goed. Hij besloot dus maar richting meertjes te lopen. Ik vertel mijn plan dat ik iets verderop wil doorsteken naar de ten westen gelegen GR-105, maar betwijfel of ik door het struikgewas een paadje kan vinden. Op mijn GPS heb ik een track van Asturische bloggers als oriëntatie maar die waarschuwden al voor een moeilijke route vanwege stuikgewas en blubber. Niet echt leuk dus. Hij weet ook van de doorsteek die de bloggers namen maar denkt dat het een vrij hopeloze onderneming is. Ik had al besloten bij Las Mestas in de volgende vallei rechts omhoog te gaan dus we lopen een stukje samen. Hond Tim grotendeels door het water. Hier raken we al een keertje in het struikgewas verzeild.

foto 3: Las Mestas, oriëntatie

Aangekomen bij Las Mestas zal ik de officiële PR en GR verlaten en m'n doorsteek naar het westen maken. Mestas was sinds de Middeleeuwen de organisatie van veehouders, maar in dit geval denk ik meer aan de betekenis mengsel, in de zin dat er twee stroompjes bij elkaar komen. Mixta van bijvoorbeeld de ensalada mixta, gemengde salade, heeft dezelfde oorsprong als het woord mesta. Ben weer alleen en met mijn kompas, kaarten en wandelstok oriënteer ik mij op de te volgen route. Moet een klein stukje terug, proberen omhoog te komen en de zon zoveel mogelijk op mijn linker schouder laten rusten. Al snel raak ik verzeild op nauwelijks zichtbare koeipaadjes tussen varens en links en rechts wat braamstruiken. Die varens betekenen vooral in de zomer teken en ik ben helaas vergeten me preventief onder te spuiten met theeboomolie. Lukt redelijk goed om bij de verlaten bouwsels van El Pedrayo te komen, wat duidt op steen, piedra. Waarschijnlijk omdat ik nu dicht bij de rotsen kom te zitten. Hoe hoger, hoe mooier het uitzicht en daar doe je het onder andere voor, toch?

foto 4: West-massief El Cornión

Mooi dat west-massief van de Picos de Europa met toppen van rond de 2500 meter hoogte. Er zijn in de Picos drie massieven met ertussen diepe kloven. De GR-202 pakt ze alle drie. Maar ik ga nu de andere kant op, pal naar het westen en helaas komt hier het moeilijkste gedeelte. Koeien zijn bijna niet aanwezig en paadjes dus ook niet.

foto 5: Dozijn gieren Peña Cebéu

Ik hoor wat geruis en gezoef: een vale gier! Oh ja, inderdaad en dan moeten er meer zijn. Ze komen zeker kijken of ik het loodje ga leggen of zijn op zoek naar een gesneuvelde koe, of een hert of een paard. Een dozijn gieren die boven je hoofd rondcirkelen heb je ook niet elke dag. Hier heb ik een uurtje nodig om de ongeveer 600 meter te overbruggen naar de pas Collado Cebeo. Collado, col, wat letterlijk hals betekent, is een pas tussen twee bergen. Hier ben ik in een gebied van kalksteen die door verwering soms lastige vormen geeft om overheen te kunnen klauteren. Je moet die rotsen zoveel mogelijk vermijden. Door de erosie ontkalkt veel gesteente en dan blijft er een roodachtige klei over en in dat mengsel van kalk en klei groeien de doornstruiken graag. In de lager gelegen gedeeltes veroorzaakt deze klei veel blubber. Maar zolang er koeien en paarden halverwege de hellingen lopen is alles min of meer oké.

foto 6: GR-105 in het zicht

Perfect! Ik ben er ongeveer uit en kom nu na bijna drie uur aan de westkant van de rondwandeling. Zie zelfs al tekenen van paden in de verte van wat wel eens de GR-105, de Ruta de las Peregrinaciones kan zijn, de Pelgrimsroute naar Covadonga. Toch maak ik me niet veel illusies dat het makkelijk wandelen zal worden. Mijn doel is vandaag ook absoluut niet om puur te wandelen. Ik ga meer om me op de route te heroriënteren. Op een blog van JFCamina worden alle etappes van de GR-105 trouwens perfect beschreven en hier zitten we op de zesde etappe. Ruim honderd kilometer vanaf Oviedo. Wel in het Spaans geschreven natuurlijk.

Heb je geen Spaanse blog als hulp dan heb je dus altijd je ervaring, kaarten, GPS en kompas nodig. Bergschoenen, lange broek, water, regenjas en zelf neem ik altijd kleine stevige paraplu mee. Mobiele telefoon om eventueel als je mobiel goede dekking heeft 112 te bellen, gezond verstand, het houdt niet op haha.

foto 7: GR-105 Steenmannetje of jito et al

Op de Vega el Agua aangekomen - wat was Vega ook alweer? Oh ja, grasland langs rivier - check ik of ik nu al op de GR-105 zit. Ik zie alleen een jito of hito, op elkaar gestapelde stenen, steenmannetjes, die een route aangeven. Eh, moet toch nog iets verder naar het westen om op het officiële pad van de Asturische Bergfederatie FEMPA te komen. Maar de track op mijn GPS die ik van een van mijn favoriete bloggers had gedownload blijft aan de rechterhelling van het riviertje. Normaal gesproken kan je veel beter vertrouwen op de om en nabij tien gerenommeerde bloggers die publiceren over bergwandelen in Asturië dan op de officiële autoriteiten. Dat maakt het bergwandelen hier zo moeilijk voor buitenlanders en niet-Spaanstaligen en je moet dus erg oppassen met de GR- en PR-routes. Vandaag wil ik toch weer kijken waar de laatste etappe van de officiële GR-105 moet lopen.

¡Me cagu en su mantu! is een Asturische uitdrukking die ik beter niet kan vertalen. Ik klim links van het riviertje omhoog naar Soperi, waar ook volgens de 1:25.000 kaart 55-I keurig de GR-105 staat ingetekend. Moet ik toch weer naar beneden zien te komen om te kijken of ik ergens het riviertje kan oversteken. Eerst loop ik een stuk terug maar zie niets wat ik gemist zou hebben, dus ga weer richting Sop***. Gelukkig besluit ik om een half verlaten weiland in te duiken om zo dicht mogelijk bij het stroompje te komen. Dat lukt eigenlijk vrij gemakkelijk. Maar het paadje langs het watertje is overgoeid met doornstruiken.

foto 8: GR-105 overwoekerd, maar geflankeerd door sleedoorn

Ik kruip als een wild zwijn op de knieën onder wat struikgewas door over een wel zichtbaar soort zwijnen- of dassenpad. Hier helaas geen koe te bekennen. Ik richt mijn blik op naar Jeruzalem, zeiden ze vroeger, en zie grote blauwe bosbessen aan een boom hangen! Slleeeedddddooooorn! Sleedoorn. En dat terwijl we vorig weekend met Astrid en Thomas, een vriendin en een paar vrijwilligers sleedoornbessen gingen zoeken om te ontdekken dat het seizoen al voorbij was. Ach, die natuur toch. Mijn vrouw Elena was er ook bij en zij maakt heerlijke sleedoornlikeur voor de Kerstdagen als we die bessen maar weten te vinden. Gelukkig had ik thuis gezegd dat ik pas om een uur of acht 's avonds thuis zou zijn want nu moet ik wel een uurtje gaan plukken in de bush!

Vooral in Baskenland en Navarra zijn ze gek op sleedoornbessen plukken en daar dan een likeur van te maken door de bessen bijvoorbeeld een paar maanden op wodka te zetten. Pacharan noemen ze dat drankje. Die van Elena is een topper en mijn broer in Nederland heeft het ook gemaakt van bessen die hij op de Veluwezoom vond.

Klaar met de pluk en verder stroomafwaarts. Weer een foto nodig om te laten zien hoe dat soort paadjes eruit zien. Bomen die honderden jaren oud zijn. Je komt altijd speciale dingen tegen op dit soort tochten en je houdt er naast schrammen en pijn in je knie mooie herinneringen en gevoelens aan over. Het is ook een zelfoverwinning om door dit soort gebieden te kunnen lopen.

foto 9: Beukenlaan

Na de Beukenlaan rechtsomhoog want het riviertje stort diep het dal in. Zo gezegd zo gedaan en vrij makkelijk win ik ietsje hoogte en loop over een keurig bergpaadje met mooie uitzichten naar het noordwesten. De blauwe onbewolkte lucht en een aangename temperatuur van net onder de twintig graden met lekker nazomerweer zijn ideaal. Doordat ik nu iets sneller kan lopen kom ik plotseling oog in oog met een paar reeën. Alleen door de bergen lopen is niet ideaal vanwege de veiligheid, maar heeft wel het voordeel dat je redelijk stil bent en meer dieren zal kunnen zien. Waar die dieren zo snel blijven zal me altijd een raadsel blijven.

Na een korte en vrolijke afdaling kom ik terecht op een majada, zeg maar alpenweide. Of is het gewoon een hals, een Collada? Collado Bustio volgens de kaart waar het woord Bustio wijst op de aanwezigheid van koeien en dus grasland.

foto 10: Peñalba grasland

Op de achtergrond van de foto hierboven zie je de bergketen van de Priena met de top Cruz de Priena, zo genoemd vanwege het grote kruis bovenop, waar we vorig jaar overheen liepen na een lange afdaling vanaf de meertjes van Covadonga. We gingen met de bus omhoog naar de Lagos en liepen terug naar Covadonga met Elena, Astrid, Thomas en hondje Sita. Laatstgenoemde was toen geblesseerd geraakt doordat ze in de kooi onderin de Alsabus geen grip had en in de vele bochten als een bal heen en weer werd geslingerd. Thomas droeg Sita, maar die zeven kilos extra waren zo vermoeiend, dat dat we de geplande route moesten aanpassen.

Achter het huisje Peñalba vind ik na enig zoeken en over prikkeldaad klimmend een hek met een enorm pad. Zo een waar zelfs een trekker overheen zou kunnen rijden of een todoterreno - terreinwagen - ware het niet dat dit een Nationaal park is. Opvallend is dat hier geen beuken meer zijn, doch kastanjebomen en enkele cirkelvormige muurtjes van natuursteen waarbinnen ze vroeger de kastanjes bewaarden. Cuerrias in het Spaans en cuerries in het Asturische dialect.

foto 11: Kastanjebos Peñalba GR-105

Na een korte afdaling en flink onder de modder en schrammen loop ik triomferend het Heiligdom van Covadonga binnen. Mooi op tijd en nu kan ik rustig naar huis in Oviedo rijden en mijn cadeautje afgeven aan mijn vrouw. Bijna een kilo sleedoornbessen geplukt op de valreep :-) Inderdaad waren we allemaal welkom thuis, de bessen en ondergetekende. Een dagje later terwijl ik dit artikel schrijf staan er al twee flessen sleedoornbessen op wodka in de kast zodat we pacharan kunnen drinken met Kerst of begin volgend jaar. En nog wat bessen in de vriezer voor Fontebona. In theorie moet de vorst ook over de bessen heen om ze minder wrang van smaak te hebben. Over een paar maanden zullen we de twee brouwsels naast elkaar proeven en beoordelen. 

foto 12: Sleedoornoogst

foto 13: Route Covadonga - Vega de Orandi - Las Mestas - El Pedrayo - Collado Cebeo - Vega el Agua - Soperi - Peñalba - Covadonga (GR-105, GR-202, PR PNPE 6)

Bijlage: track van de wandeling in GPX-formaat